[ Pobierz całość w formacie PDF ]
in extremis6. Kochasz tego malca, aby zachować pozór, iż kochasz kogoś ze swych bliskich i
nie być pomawianym o brak serca. Oto co siedzi na dnie worka, papo Séchard...
Czyście mnie po to sprowadzili, aby mi kazać tego słuchać? rzekł starzec groznie, spo-
glÄ…dajÄ…c kolejno na adwokata, synowÄ… i syna.
Ależ, panie krzyknęła biedna Ewa zwracając się do Petit Clauda czyś pan zaprzy-
siągł naszą zagładę? Nigdy Dawid nie skarżył się na ojca...
Winiarz spojrzał na nią podejrzliwie.
Mówił mi sto razy, że ojciec kocha go na swój sposób rzekła do starca odczuwając jego
nieufność.
Zgodnie z instrukcjami Wielkiego Cointeta, Petit Claud starał się do reszty poróżnić ojca z
synem, aby przypadkiem ojciec nie wybawił syna z okrutnego położenia.
W dniu, w którym będziemy mieli Dawida pod kluczem powiedział mu w wilię Wielki
Cointet przedstawiÄ™ ciÄ™ pani de Senonches.
Przenikliwość, jakÄ… daje przywiÄ…zanie, oÅ›wieciÅ‚a paniÄ… Séchard, która odgadywaÅ‚a to ro-
bione oburzenie, jak niegdyÅ› wyczuÅ‚a zdradÄ™ Cérizeta. Każdy Å‚atwo zrozumie zdziwionÄ… minÄ™
Dawida, który nie mógł pojąć, w jaki sposób Petit Claud zna tak dobrze ojca i jego sprawy.
Uczciwy drukarz nie podejrzewał stosunków swego obrońcy z Cointetami; nie wiedział
zresztÄ…, że Cointetowie tkwiÄ… w skórze Métiviera. Milczenie Dawida byÅ‚o zniewagÄ… dla stare-
go winiarza; toteż adwokat skorzystał ze zdumienia klienta, aby opuścić pole.
Bądz zdrów, drogi Dawidzie, ostrzegałem cię, apelacja nie uchyla osobistego przymusu;
wierzycielom twoim zostaje ta jedyna droga, użyją jej. Zatem uciekaj! Albo raczej, jeśli
chcesz mnie posłuchać, ot, rozmów się z braćmi Cointet, oni mają kapitały; jeśli twoje odkry-
cie jest gotowe i udane, stowarzysz się z nimi; to są, razem wziąwszy, bardzo gładcy ludzie...
6
Hic et nunc. (łac.) tutaj i zaraz; in extremis (łac.) w ostatniej chwili, przed śmiercią.
37
Co za sekret? zapytaÅ‚ ojciec Séchard.
Czyż pan wyobraża sobie, iż twój syn byłby na tyle głupi, aby zaniedbać drukarnię nie
mając czego innego w głowie? wykrzyknął adwokat. Jest na drodze, zwierzył mi się, fa-
brykowania papieru po trzy franki ryza, gdy obecnie wypada ona dziesięć...
Jeszcze jeden sposób, aby mnie zÅ‚apać! wykrzyknÄ…Å‚ ojciec Séchard. WÄ…chacie siÄ™ tu
wszyscy jak złodzieje na jarmarku. Jeżeli Dawid to wynalazł, nie potrzebuje mnie, jest milio-
nerem! Do widzenia, miłe ptaszyny, dobranoc!
I skierował się ku schodom.
Myśl o tym, jak się ukryć rzucił Dawidowi Petit Claud, który pobiegł za starym, aby
go jeszcze podjudzić.
Adwokacina dopadÅ‚ mruczÄ…cego pod nosem winiarza na placu du Mûrier, odprowadziÅ‚ go
do Houmeau i rozstał się z nim grożąc, iż o ile nie będzie zapłacony w ciągu tygodnia, wyto-
czy proces o należne koszty.
Zapłacę panu, jeśli mi dasz sposoby wydziedziczenia syna bez szkody dla wnuka i sy-
nowej!... rzekł stary, gwałtownie skręcając w ulicę.
Jak ten Wielki Cointet zna ludzi!... Ha ha, powiedział mi z góry: te siedemset franków
kosztów wstrzymają ojca od zapłacenia siedmiu tysięcy za syna wykrzykiwał kauzyperda
drapiąc się z powrotem do Angouleme. Bądz co bądz, nie dajmy się wykierować temu wy-
dze papiernikowi; czas wycisnąć zeń coś więcej niż słowa.
No i cóż, drogi Dawidzie, co myślisz począć?... rzekła Ewa do męża, kiedy ojciec i
adwokat opuścili mieszkanie.
Postaw największy kociołek na ogniu, moje dziecko krzyknął Dawid do Maryny
mam wreszcie tajemnicÄ™!...
Słysząc te słowa Ewa z gorączkową żywością włożyła kapelusz, szal, trzewiki.
Ubieraj się, mój drogi rzekła do Kolba pójdziesz ze mną; muszę się dowiedzieć, czy
istnieje sposób wydobycia się z tego piekła.
Panie wykrzyknęła Maryna po wyjściu Ewy niechże pan będzie rozsądny albo pani
umrze ze zgryzoty. Niech pan znajdzie pieniądze, aby zapłacić, co pan winien, a pózniej bę-
dzie pan szukał skarbów, ile się panu podoba...
Cicho, Maryna odparł Dawid zwyciężymy ostatnią trudność. Będę miał równocze-
śnie patent na wynalazek i na udoskonalenie.
Rana wynalazców we Francji to patent na udoskonalenie. Człowiek strawi dziesięć lat ży-
cia na szukanie sekretu jakiegoś przemysłu, jakiejś machiny, odkrycia, bierze patent, sądzi, że
jest panem rzeczy; w ślad jego idzie konkurent, który, jeśli wynalazca nie przewidział
wszystkiego, udoskonala jego odkrycie jedną śrubką i wydziera mu je z rąk. Otóż w fabryka-
cji papieru sam wynalazek taniej masy to jeszcze nie było wszystko! Inni mogli ulepszyć ten
proceder. Dawid Séchard chciaÅ‚ wszystko przewidzieć, aby siÄ™ nie narażać na utratÄ™ fortuny,
szukanej wśród tylu przeciwności. Papier holenderski (ta nazwa została się papierowi wyra-
bianemu z czystej szmaty lnianej, mimo, że Holandia już go nie wyrabia) jest lekko gumowa-
ny, ale gumuje się go arkusz po arkuszu zabiegiem ręcznym, który podraża papier. Gdyby
można gumować miazgę w kadzi, za pomocą taniego kleju (co robi się zresztą dziś, ale jesz-
cze niedoskonale), nie zostałoby już żadnej możliwości udoskonalenia. Od miesiąca Dawid
szukał tedy sposobu gumowania w kadzi ciasta papierowego. Mierzył od razu w dwie tajem-
nice.
Ewa udała się do matki. Pomyślnym zbiegiem pani Chardon pielęgnowała żonę sekretarza
sądu, która świeżo obdarzyła spadkobiercą rodzinę Milaudów z Nevers. Ewa, nieufna wobec
adwokackiej czeredy, wpadła na pomysł, aby w tym krytycznym położeniu zasięgnąć rady
urzędowego obrońcy wdów i sierot, zapytać, czy mogłaby wyzwolić Dawida przyjmując na
siebie zobowiązanie, sprzedając swoje prawa; równocześnie zaś miała nadzieję dowiedzieć
się prawdy o dwuznacznym postępowaniu Petit Clauda. Urzędnik, zaskoczony pięknością
38
pani Séchard, przyjÄ…Å‚ jÄ… nie tylko ze wzglÄ™dami dÅ‚użnymi kobiecie, ale z odcieniem dworno-
ści, do której Ewa nie przywykła. Biedna kobieta ujrzała w oczach urzędnika ten wyraz, który
od czasu swego małżeństwa znajdowała jedynie u Kolba; a wyraz ten, dla kobiet pięknych jak
Ewa, jest kryterium, za pomocą którego sądzą ludzi. Kiedy inna namiętność, interes lub wiek
ostudzą w oczach mężczyzny ten błysk bezwarunkowego poddania, jaki płonie w nich w
młodym wieku, wówczas kobieta nabiera nieufności do tego człowieka i zaczyna go obser- [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl akte20.pev.pl
in extremis6. Kochasz tego malca, aby zachować pozór, iż kochasz kogoś ze swych bliskich i
nie być pomawianym o brak serca. Oto co siedzi na dnie worka, papo Séchard...
Czyście mnie po to sprowadzili, aby mi kazać tego słuchać? rzekł starzec groznie, spo-
glÄ…dajÄ…c kolejno na adwokata, synowÄ… i syna.
Ależ, panie krzyknęła biedna Ewa zwracając się do Petit Clauda czyś pan zaprzy-
siągł naszą zagładę? Nigdy Dawid nie skarżył się na ojca...
Winiarz spojrzał na nią podejrzliwie.
Mówił mi sto razy, że ojciec kocha go na swój sposób rzekła do starca odczuwając jego
nieufność.
Zgodnie z instrukcjami Wielkiego Cointeta, Petit Claud starał się do reszty poróżnić ojca z
synem, aby przypadkiem ojciec nie wybawił syna z okrutnego położenia.
W dniu, w którym będziemy mieli Dawida pod kluczem powiedział mu w wilię Wielki
Cointet przedstawiÄ™ ciÄ™ pani de Senonches.
Przenikliwość, jakÄ… daje przywiÄ…zanie, oÅ›wieciÅ‚a paniÄ… Séchard, która odgadywaÅ‚a to ro-
bione oburzenie, jak niegdyÅ› wyczuÅ‚a zdradÄ™ Cérizeta. Każdy Å‚atwo zrozumie zdziwionÄ… minÄ™
Dawida, który nie mógł pojąć, w jaki sposób Petit Claud zna tak dobrze ojca i jego sprawy.
Uczciwy drukarz nie podejrzewał stosunków swego obrońcy z Cointetami; nie wiedział
zresztÄ…, że Cointetowie tkwiÄ… w skórze Métiviera. Milczenie Dawida byÅ‚o zniewagÄ… dla stare-
go winiarza; toteż adwokat skorzystał ze zdumienia klienta, aby opuścić pole.
Bądz zdrów, drogi Dawidzie, ostrzegałem cię, apelacja nie uchyla osobistego przymusu;
wierzycielom twoim zostaje ta jedyna droga, użyją jej. Zatem uciekaj! Albo raczej, jeśli
chcesz mnie posłuchać, ot, rozmów się z braćmi Cointet, oni mają kapitały; jeśli twoje odkry-
cie jest gotowe i udane, stowarzysz się z nimi; to są, razem wziąwszy, bardzo gładcy ludzie...
6
Hic et nunc. (łac.) tutaj i zaraz; in extremis (łac.) w ostatniej chwili, przed śmiercią.
37
Co za sekret? zapytaÅ‚ ojciec Séchard.
Czyż pan wyobraża sobie, iż twój syn byłby na tyle głupi, aby zaniedbać drukarnię nie
mając czego innego w głowie? wykrzyknął adwokat. Jest na drodze, zwierzył mi się, fa-
brykowania papieru po trzy franki ryza, gdy obecnie wypada ona dziesięć...
Jeszcze jeden sposób, aby mnie zÅ‚apać! wykrzyknÄ…Å‚ ojciec Séchard. WÄ…chacie siÄ™ tu
wszyscy jak złodzieje na jarmarku. Jeżeli Dawid to wynalazł, nie potrzebuje mnie, jest milio-
nerem! Do widzenia, miłe ptaszyny, dobranoc!
I skierował się ku schodom.
Myśl o tym, jak się ukryć rzucił Dawidowi Petit Claud, który pobiegł za starym, aby
go jeszcze podjudzić.
Adwokacina dopadÅ‚ mruczÄ…cego pod nosem winiarza na placu du Mûrier, odprowadziÅ‚ go
do Houmeau i rozstał się z nim grożąc, iż o ile nie będzie zapłacony w ciągu tygodnia, wyto-
czy proces o należne koszty.
Zapłacę panu, jeśli mi dasz sposoby wydziedziczenia syna bez szkody dla wnuka i sy-
nowej!... rzekł stary, gwałtownie skręcając w ulicę.
Jak ten Wielki Cointet zna ludzi!... Ha ha, powiedział mi z góry: te siedemset franków
kosztów wstrzymają ojca od zapłacenia siedmiu tysięcy za syna wykrzykiwał kauzyperda
drapiąc się z powrotem do Angouleme. Bądz co bądz, nie dajmy się wykierować temu wy-
dze papiernikowi; czas wycisnąć zeń coś więcej niż słowa.
No i cóż, drogi Dawidzie, co myślisz począć?... rzekła Ewa do męża, kiedy ojciec i
adwokat opuścili mieszkanie.
Postaw największy kociołek na ogniu, moje dziecko krzyknął Dawid do Maryny
mam wreszcie tajemnicÄ™!...
Słysząc te słowa Ewa z gorączkową żywością włożyła kapelusz, szal, trzewiki.
Ubieraj się, mój drogi rzekła do Kolba pójdziesz ze mną; muszę się dowiedzieć, czy
istnieje sposób wydobycia się z tego piekła.
Panie wykrzyknęła Maryna po wyjściu Ewy niechże pan będzie rozsądny albo pani
umrze ze zgryzoty. Niech pan znajdzie pieniądze, aby zapłacić, co pan winien, a pózniej bę-
dzie pan szukał skarbów, ile się panu podoba...
Cicho, Maryna odparł Dawid zwyciężymy ostatnią trudność. Będę miał równocze-
śnie patent na wynalazek i na udoskonalenie.
Rana wynalazców we Francji to patent na udoskonalenie. Człowiek strawi dziesięć lat ży-
cia na szukanie sekretu jakiegoś przemysłu, jakiejś machiny, odkrycia, bierze patent, sądzi, że
jest panem rzeczy; w ślad jego idzie konkurent, który, jeśli wynalazca nie przewidział
wszystkiego, udoskonala jego odkrycie jedną śrubką i wydziera mu je z rąk. Otóż w fabryka-
cji papieru sam wynalazek taniej masy to jeszcze nie było wszystko! Inni mogli ulepszyć ten
proceder. Dawid Séchard chciaÅ‚ wszystko przewidzieć, aby siÄ™ nie narażać na utratÄ™ fortuny,
szukanej wśród tylu przeciwności. Papier holenderski (ta nazwa została się papierowi wyra-
bianemu z czystej szmaty lnianej, mimo, że Holandia już go nie wyrabia) jest lekko gumowa-
ny, ale gumuje się go arkusz po arkuszu zabiegiem ręcznym, który podraża papier. Gdyby
można gumować miazgę w kadzi, za pomocą taniego kleju (co robi się zresztą dziś, ale jesz-
cze niedoskonale), nie zostałoby już żadnej możliwości udoskonalenia. Od miesiąca Dawid
szukał tedy sposobu gumowania w kadzi ciasta papierowego. Mierzył od razu w dwie tajem-
nice.
Ewa udała się do matki. Pomyślnym zbiegiem pani Chardon pielęgnowała żonę sekretarza
sądu, która świeżo obdarzyła spadkobiercą rodzinę Milaudów z Nevers. Ewa, nieufna wobec
adwokackiej czeredy, wpadła na pomysł, aby w tym krytycznym położeniu zasięgnąć rady
urzędowego obrońcy wdów i sierot, zapytać, czy mogłaby wyzwolić Dawida przyjmując na
siebie zobowiązanie, sprzedając swoje prawa; równocześnie zaś miała nadzieję dowiedzieć
się prawdy o dwuznacznym postępowaniu Petit Clauda. Urzędnik, zaskoczony pięknością
38
pani Séchard, przyjÄ…Å‚ jÄ… nie tylko ze wzglÄ™dami dÅ‚użnymi kobiecie, ale z odcieniem dworno-
ści, do której Ewa nie przywykła. Biedna kobieta ujrzała w oczach urzędnika ten wyraz, który
od czasu swego małżeństwa znajdowała jedynie u Kolba; a wyraz ten, dla kobiet pięknych jak
Ewa, jest kryterium, za pomocą którego sądzą ludzi. Kiedy inna namiętność, interes lub wiek
ostudzą w oczach mężczyzny ten błysk bezwarunkowego poddania, jaki płonie w nich w
młodym wieku, wówczas kobieta nabiera nieufności do tego człowieka i zaczyna go obser- [ Pobierz całość w formacie PDF ]